تحقیق درباره زوفا

تحقیق درباره زوفا

مقدمه  

زوفا   از كلمه یونانی آزوب به معنای گیاه مقدس گرفته شده است و یكی از مهمترین 130 گونه گیاهی است كه برای معطر كردن نوشابه ها در قدیم بكار می بردند . زوفا یكی از مهمترین گیاهان دارویی و ادویه ای به شمار می رود . در اكثر فارماكوپه های معتبر از پیكر رویشی   زوفای به عنوان دارو یاد شده است .

از دم كرده پیكر رویشی این گیاه برای درمان بیماریهای مربوط به دستگاه تنفس مانند سرفه ، سیاه سرفه ، برونشیت و آسم استفاده می شود . مواد موثرة این گیاه سبب افزایش فشار خون ، هضم غذا و همچنین كاهش  تورم می شود . زوفا اگر چه كمی تلخ مزه است ولی به عنوان طعم دهندة مواد غذایی و همچنین در تهیه تهیة سس مورد استفاده قرار می گیرد .

اسانس زوفا    خاصیّت ضد قارچی و باكتریایی دارد . این اسانس در صنایع كنسرو سازی ، نوشابه سازی و همچنین در صنایع آرایشی و بهداشتی كاربرد فراوانی دارد .به علت نوش فراوانی كه در گلهای این گیاه به وجود می آید در ردیف گیاهان مولّد عسل قرار دارد . عسل حاصله از آن كیفیت بسیار مطلوبی برخوردار است .

زوفا در سطوح وسیعی در مركز و جنوب اروپا عمدتاً در روسیه ، بلغارستان ، مجارستان ، ایتالیا ، اسپانیا ، فرانسه و در كشمیر هند كشت می شود . بقراط آن را برای پلوپزی تجویز می كرد . دیوسكوریدس آن را همراه با سداب برای آسم و آبریزش مفید می دانست .

مشخصات گیاه شناسی  

زوفا گیاهی خشبی و چند ساله است . منشأ این گیاه آسیای صغیر گزارش شده و از دریای خزر تا دریای سیاه و همچنین در مناطق شنی نواحی مدیترانه می روید  . Hyssopus Officinalis   چهار زیر گونه دارد .   مهمترین آنها زیر گونه Officinalis      و زیرگونه Subsp. Canescens     می باشند . این دو زیرگونه در اكثر نقاط جهان به خصوص در اروپای مركزی می رویند . سطح برگها و ساقه های زیر  گونه Officnalis   كاملاً صاف چهارگوش ، مستقیم ، ارتفاع آن متفاوت و بین 50 تا 70 سانتی متر است . پای ساقه ( قسمب تحتانی ) چوبی و قهوه ای رنگ و از انشعابهای فراوانی برخوردار است ، ولی قسمت فوقانی آن نرم و سبز رنگ می باشد . برگهای صاف ، فاقد دندانه ، باریك ، كشیده و كم و بیش نیزه ای شكل و رنگ آن سبز روشن است . برگها به طول 2 تا 4 سانتی متر و به عرض 5/0 تا 1 سانتی متر كه در طول ساقه به صورت متقابل ( به شكل صلیب ) قرار می گیرند. هر دو طرف پهنك پوشیده از حفره های محتوی اسانس است . برگهای حاوی كوتیكول نسبتاً ضخیمی می باشند كه از خصوصیات گیاهان مناطق گرم و خشك است .

گلعا در نواحی فوقانی ساقه هایی به طول 20 تا 25 سانتی متر به صورت چرخه هایی مجتمع كه هر چرخه مركب از هفت تا نه گل می باشد تشكیل می شوند . گلها آبی ، صورتی یا سفید رنگ هستند . رنگ گل در تركیبات تشكیل دهندة اسانس هیچ گونه تاثیری ندارد ( 12 ) . میوه ، فندقة چهار قسمتی و رنگ آن سیاه یا قهوه ای تیره و قسمت میانی آن كمی برجسته بوده و میوه كم و بیش به شكل مثلث است .

مقدار اسانس در پیكر رویشی زوفا متفاوت و بین 3/0 تا 1 درصد می باشد . مهمترین تركیبات تشكیل دهندة اسانس را (( پینوكامفن )) ( 50 درصد ) تشكیل می دهد ، از تركیبات مهم دیگر اسانس می توان از (( آلفا وبتاپینن ))    ، (( كامفن ))    والكلهای سزكویی ترپن نام برد . پیكر رویشی این گیاه همچنین حاوی فلاونوئید ، تانن ( 5 تا 8 درصد ) مواد تلخ ( 3 تا 6 درصد ) و مواد دیگری مانند (( دیوزمین ))  (( هیسوپین ))    و تركیبات موسیلاژی است اسانس تلخ ، تند خشك و اندكی گرم كننده است . رویش بذر زوفا در خاكهای مرطوب و در درجه حرارت مناسب امكان پذیر است . اگر بذرها در اوایل بهار كشت شوند پس از دو تا سه هفته سبز می شوند . چون بذرها سبك و كوچك هستند ، پس از رسیدن در فصل تابستان از گیاه جدا و به اطراف پراكنده می شوند . تعدادی از این بذرها ممكن است در فصل پائیز و تعدادی در فصل بهار سال بعد رشد كنند از این رو گیاهان از رشد و نمو یكسانی برخوردار نخواهند بود و برداشت آنها توسط ماشین با مشكل مواجه خواهد شد .