مقاله بررسی تاریخچه سوبسید در ایران

مقاله بررسی تاریخچه سوبسید در ایران در 16 صفحه ورد قابل ویرایش  

تاریخچه و بررسی عملكرد سوبسید در ایران

برای اولین بار، در انگلستان قبل از به سلطنت رسیدن چارلز دوم (1660م) اصطلاح سوبسید و بكار گرفته شده است، بدین ترتیب دولت از بودجه عمومی، جهت افزایش درآمد دربار سالانه مبلغی (بطور نقدی و رایگان) به خانواده سلطنتی می‌پرداخت درایران سوبسید به مفهوم دخالت دولت در امر عرضه و تقاضا، از سال 1311 با تصویب قانونی به منظور تأسیس سیلو درتهران با هدف خرید و فروش و ذخیره آن هم تهیه و ذخیره‌سازی گندم توسط سازمان غله به جهت مقابله با كمبودهای احتمالی آغاز شد و هدف آن هم تهیه و ذخیره‌سازی گندم كافی جهت تهیه نان ارزان برای مصرف‌كنندگان كم درآمد شهری می‌باشد.

با وقوع جنگ جهانی دوم بواسطه اشغال ایران توسط نیروی بیگانه قیمتهای موادغذایی و… بشدت طریقی كرد و بدنبال آن نایاب شد كه مهمترین آن نان بود كه دراین حالت دولت تصمیم به خرید نان به قیمت گران شد و آن را به قیمت ارزان به نانوای‌ها تحویل داد. بنابراین علل اصلی برقراری سوبسید را می‌توان تعدیل افزایش قیمت كالاهائی دانست كه مصرف آن ازنظر مردم حیاتی می‌باشد از آغاز دهه 1340 موارد دیگر تحت حمایت دولت قرارگرفت كه بارزترین آن كمك به سازمانهای آبرسانی شهری و غیره بود كه عمدتاً بصورت موردی پرداخت می‌‌گردید. اقدام دولت در تأسیس كارخانه كودشیمیایی درسال 1342 ازجمله اقدامات دیگر است.

منابع اصلی تامین اعتبار سوبسید (1367-1352) عبارت بود: از 1- درآمد عمومی 2- درآمد سازمان حمایت از مصرف‌كنندگان و تولیدكنندگان، ناشی از ما به تفاوت قیمت كالاهای وارداتی تا تولیدات داخلی. از آنجا كه پرداخت سوبسید در ایران (67-1352) بدون برنامه‌‌ریزی از پیش تعیین شده و فقط به لحاظ یك راه حل كوتاه مدت ار اوایل دهه 1350 اتخاذ گردیده لذا روند پرداختهای آن رابطه تنگاتنگی با تنش‌های بودجه و – در یك دید وسیعتر – با درآمدهای نفتی داشته است ولی رویهم رفته سرآغاز پرداخت سوبسید درایران حاكی از نوعی شانه خالی كردن از زیربار مسئولیت كنترل قیمتها و عدم توان پی‌ریزی یك بنیان سالم می باشد.

-    افزایش قیمت مصرفی مورد حذف سوبسید بر هزینه خانوارهای كم درآمد اثر نامطلوب می‌گذارد، خصوصاً اگر این افزایش مربوط به قیمت كالای باشد كه درشاخص هزینه خانوراها از ضریب اهمیت بالای برخوردار است.

-     اولین تأثیر حذف سوبسید روی بودجه بطورطبیعی كاهش هزینه‌های دولت است و این مطلوب است ولی مهمتر از كاربرد درآمد ایجاد شده یا اعتبار صرف نشده از محل حذف سوبسید است و بایستی در راههای ضدتورمی و بویژه تولیدی صرف شود درنتیجه افزایش قیمت، انگیزه لازم برای سرمایه‌گذاری و بكارگیری تكنولوژی نوین درتولید كشاورزی بوجود می‌آید و به تولید بیشتر موادغذایی می‌انجامد كه درنتیجه آن دربلندمدت قیمتهای پایین موادغذایی حاصل می‌شود.

 10هدف دولت از پرداخت سوبسید درقبل ازانقلاب

پرداخت سوبسید به كالاهای مصرفی از برنامه پنجم عمرانی درنظام گذشته صورت جدی‌تری به خود گرفت. بطوركلی اهداف اساسی رژیم گذشته را در پرداخت سوبسید جلوگیری از افزایش قیمت‌ها و كمبود كالاها بوسیله سوبسید و واردات دانست. برای هدایت سیاست‌های سوبسیدی صندوق حمایت از مصرف‌كننده درسال 1448 تأسیس گردید.