پاورپوینت بررسی حوزه های آبریز و خصوصیات آنها

پاورپوینت بررسی حوزه های آبریز و خصوصیات آنها  در 28 اسلاید قابل ویرایش

حوزه های آبریز و خصوصیات آنها
یک حوضه آبریز به مساحتی از زمین گفته می شود که اطراف آن را ارتفاعات در برگرفته و لذا رواناب حاصله از بارندگی روی این سطح در پست ترین نقطه آن تمرکز پیدا کرده و از نقطه ای که پایین ترین ارتفاع را دارا می باشد از حوضه خارج می گردد.
هر حوضه آبریز از مجموعه زیادی زیر حوضچه تشکیل شده و زیر حوضه ها نیز بنوبه خود به واحدهای کوچک تقسیم می شوند.
نقطه A  پست ترین نقطه ای است که رواناب حاصله از بارندگیهایی که روی حوضه می بارند به آنجا هدایت می شود.داخل این حوضه یک دره مرکزی یا رودخانه اصلی وجود دارد که با خط سیاه درشت رسم شده و رواناب از دو طرف در محلهای B،C و ...به داخل آن تخلیه می شود.
مثلاً نقطه H که در داخل حوضه قرار گرفته است فقط رواناب قسمتی از حوضه را که با هاشور مشخص شده است دریافت می دارد.به این قسمت از حوضه که خود یک بخش جداگانه بوده و با رودخانه اصلی در نقطه  اصلی در نقطه H ارتباط پیدا می کند زیر حوضه (Sub-basin) گفته می شود.
رودخانه ای که تمامی رواناب ازسر حوضه ها به آن می ریزد به نام زه کش اصلی یا رودخانه اصلی نامیده می شود.
قسمتهای اولیه رودخانه اصلی را سراب (upstream) و قسمتهای انتهایی آن را پایاب (downstream) می نامند.اگر در جهت حرکت آب طوری بایستیم که صورت ما به طرف پایاب باشد دست راست را ساحل یا جناح راست رودخانه و سمت چپ را ساحل چپ یا جناح چپ رودخانه گویند.
خصوصیات حوضه های آبریز
خصوصیات حوضه های آبریز را می توان به دو گروه کلی تقسیم بندی کرد که عبارتند از:پستی و بلندی و نفوذ پذیری.این دو ویژگی از عوامل موثر بر ایجاد رواناب و سیل می باشند. اگر بخواهیم عوامل موثر در پاسخ هیدرولوژیک حوضه های آبریز را بر شماریم بسیار زیاد خواهند بود و حداقل 8 گروه مستقل زیر را می توانیم از یکدیگر متمایز سازیم.
شکل حوضه
 حوضه های آبریز از نظر ظاهری دارای شکلهای گوناگون می باشند.
حوضه ها از نظر شکل بسیار متنوعند ولی می توان سه گروه عمده را مشخص کرد:حوضه های کشیده،پهن و بادبزنی.برای آنکه حوضه ها را از نظر شکل مقایسه کنیم از ضرایب یا نمایه های خاصّی استفاده می شود.
 نمایه ها ی شکل عبارتند از :
الف)ضریب شکل
ب)ضریب فشردگی
ج)نسبت دایره ای
د)نسبت کشیدگی
ه)مستطیل معادل
و)فاصله تا مرکز ثقل حوضه
ز)عامل شکل
ارتفاع حوضه(پستی و بلندی)
ارتفاع حوضه از سطح دریا نشان دهنده موقعیت اقلیمی آن حوضه است.تعریف برحسب تعریف ارتفاع متوسط حوضه دورقمی است که 50 درصد مساحت اراضی حوضه ارتفاعی بالاتر از 50 درصد مساحت حوضه ارتفاعی پایین تر از آن داشته باشند.
نحوه توزیع ارتفاعات در حوضه ها معمولاً با دو نمودار که بنامهای منحنیهای ارتفاعی           ( هیپسومتریhypsometry و آلتی متریaltimetry) رسم می شود که هر دو مفهوم واحدی داشته اما بصورتهای متفاوت رسم می شوند.برای رسم منحنی هیپسومتری ابتدا پس از تعیین و رسم مرز حوضه در روی نقشه توپوگرافی مساحتی از حوضه که بین هر دو خط تراز واقع شده  است با   پلانی متر اندازه گیری می شود.سپس در یک دستگاه محور مختصات ،ارتفاع نسبت به مساحتی از حوضه که بالاتر از آن ارتفاع واقع شده است به صورت تجمعی رسم می شود.
شیب حوضه
نیمرخ طولی رودخانه اصلی می تواند اطلاعات مفیدی در مورد حوضه مانند سرعت حرکت آب ، قدرت فرسایشی رودخانه و زمان تمرکز را به دست دهد نیم رخ رودخانه ها معمولاً از سه قسمت مجزا تشکیل شده است  ؛
الف : قسمت سرآب : شیب آن تند وسرعت آب دراین قسمت زیاد است .
ب : قسمت میانی: کمتر از شیب قسمت سرآب است .
ج: قسمت پایاب : شیب خود را از دست داده است و بارسوب رودخانه به سن تکاملی رسیده است .