تحقیق زمینه ها و چگونگی جنگهای رده

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد، تحقیق و رساله رشته تاریخ اسلام با موضوع زمینه ها و چگونگی جنگ های رِدّه

پرسش اصلی ما در این تحقیق این است که دریابیم عامل اصلی ای که موجب پیدایش جنگ های "رده" شده چه بوده است اما در کنار آن پرسشهای فرعی دیگری مانند نحوه و دلیل به خلافت رسیدن ابوبکر و عوامل تثبیت کننده قدرت او ؛ دلایل حمایت قبایل منطقه حجاز از اسلام و عدم ارتداد آنان ؛ چرایی کامیابی اولیه برخی شورشهای ارتداد و پاسخ به چرایی ناکامی نهایی این شورشها را بررسی می نماییم.

بخشهایی از متن تحقیق

جنگ های رده در نجد، بحرین و عمان

هجوم قبایل پیرامون مدینه

نخستین رویایی مسلمانان با مرتدان دفاع از هجوم مدینه در برابر هجوم قبایل اسد، غطفان،عبس و ذبیان بود که در شمال و شمال شرقی و غربی مدینه سکونت داشتند.

پس از مرگ پیامبر اسلام بسیاری از مردم این قبایلبه طلیحه پیوستند و درعین حال طبق گزارش منابع به جابجایی هایی در محل سکونت خویش دست زدند بدین صورت که غطفانیان و فزاریان به جنوب طیبه رفتند، اسدیان به سمیراء و عبسیان درابرق ربذه گرد آمدند و همچنین برخی از افراد دیگر قبایل به آنان پیوستند و سپس دسته ای از آنها به جانب ذوالقصه رفتنداین طوایف نمایندگانی را به مدینه نزد ابوبکر فرستادند اینان در مدینه به منزل بزرگان رفتند و پیشنهادهای خود را با درخواست اینکه آنان نماز بخوانند اما از پرداخت زکات معاف باشند به ابوبکر عرضه داشتند. اما ابوبکر نپذیرفت و تهدید کرد که اگر حتی عقالی را که به پیامبر می پرداختند نپردازند با آنها خواهد جنگید. نمایندگان قبایل بزرگان مدینه را به وساطت خواندند و آنان از ابوبکر خواستند چونکه آنان تازه مسلمان هستند و ایمانشان محکم نیست از زکاتشان درگذرد تا ایمانشان مستحکم گردد آنگاه با رضایت خاطر زکات خود را بپردازند و عمربن خطاب نیز به روایتی از پیامبر استناد کرد که پیامبر در آن فرموده است من مأمورم که با مردم نجنگم تا اینکه بگویند خدایی جز خدای یگانه نیست و چون چنین گفتند خونشان و اموالشان محفوظ خواهدبود* اما ابوبکر با رد سخن عمر به روایتی دیگر از پیامبر استناد کرد که درآن آمده است : من مأمورم برسرسه چیز با مردم بجنگم : شهادت بر یگانگی خداوند، برپا داشتن نماز و پرداخت زکات.

بررسی و نقد ایده های موجود در باب دلایل جنگ های رده

در خصوص دلایل ایجاد جنگ های ارتداد مورخان دلایل مختلفی را بیان کرده اند، که برخی از آنها بر پایه و بنیاد تاریخی و برخی ناشی از تعصبات و گرایشات دینی می باشد.

زاهیه الدجانی، نویسنده عرب، در این باب ضمن ذکر پرهیز از پرداخت زکات و برشمردن فواید زکات سرپیچی از ان را بازگشت به جاهلیت تعصب قبیله ای، سودجویی، فرصت طلبی، ضعف نفس و طمع کاری دانسته که تحلیلی روشن از ریشه این موضوع نیست.

دکتر بحریه اوچ اوک، نویسنده ترک علاوه بر عامل زکات، نارضایتی از رفتار عاملین زکات و نقشی که آنان در کنترل اشراف محل به عنوان نماینده حکومت مرکزی داشتند، نفوذ سطحی اسلام در آن مناطق، وجود رقابتهای عشیره ای و قبیله ای، علت سیاسی قدرت طلبی روسای قبایل مرتد و حسادت نسبت به رونق اقتصادی که در اثر پرداخت زکات نصیب یثرب می شد نام می برد. در نقد دلایل فوق می توان گفت که دلایلی که ایشان بیان می کند هر چند به عنوان عامل لازم می تواند در نظر گرفته شوند، اما کافی نیستند، چرا که می بینیم مثلا در خصوص علل سیاسی همه ان کسانی که مرتد شدند داعیه استقلال و ریاست نداشتند مثلا مالک بن نویره به سجاح می پیوندد و برخی از آنان مانند همین مالک بن نویره خود عامل پیامبر بود ، و در خصوص مالیات پنداشتن زکات باید گفت که عرب با این امر نا آشنا نبوده است چرا که در منابع مختلف از واژه های "اتاوه"، " مکس" و "عشر" که هر یک بر نوعی مالیات دلالت می کنند نام برده شده است. همچنین قریش از بازرگانانی که برای فروش کالاهایشان بخصوص در موسم حج به مکه می آمدند مالیاتی به نام "عشور" یا ده یک می گرفتند و چنانکه بعدا خواهیم دید بسیاری از قبایل زکات های خود را آماده نگه داشته بودند تا ببینند فرجام کار نبرد خلیفه با مخالفان چه می شود.

فهرست مطالب

سپاس نامه

مقدمه

معرفی منابع

بخش یکم: مبحث فقهی ارتداد

بررسی مفاهیم و انواع ارتداد و احکام مربوط به آنها

تعریف ارتداد

انواع ارتداد

شرایط احراز ارتداد

سیر تاریخی ارتداد در اسلام

ارتداد در قرآن

ارتداد در حدیث

راههای اثبات ارتداد

موجبات ارتداد

مجازاتهای ارتداد

بخش دوم: تحولات جامعه عربستان از پیش از اسلام تا مرگ پیامبر

موقعیت جغرافیایی مناطق درگیر در نبرد

وضعیت سیاسی جامعه عربستان در آستانه ظهور اسلام

وضعیت اقتصادی جامعه عربستان در آستانه ظهور اسلام

بافت فرهنگی و دینی جامعه عربستان در آستانه ظهور اسلام

نتیجه تحلیلی تحولات جامعه عربستان در آستانه ی ظهور پیامبر(ص)

جامعه عربستان در آستانه مرگ پیامبر

وضعیت جامعه عربستان در آستانه مرگ پیامبر

چگونگی ایمان اعراب و گسترش اسلام در شبه جزیره عربی

اشرافیت قریش و آیین اسلام

بخش سوم: مساله جانشینی و وضعیت دولت اسلامی پس از مرگ پیامبر

بررسی و نقد دیدگاههای مختلف درباره جانشینی پیامبر

زمینه های ذهنی به قدرت رسیدن ابوبکر

زمینه های عینی به قدرت رسیدن ابوبکر

تدبیرها و ترفندهای ابوبکر در کسب و تحکیم قدرت

نتیجه گیری

بخش چهارم: ایده های انگیزه های ایجاد جنگ های ارتداد

بررسی و نقد ایده های موجود در بابدلیل جنگ های رده

ماهیت جنگ های ارتداد در پرتو الگوی نظری

بخش پنجم : جنگ های رده در نجد ، بحرین و عمان

هجوم قبایل پیرامون مدینه

طلیحه

عقاید و تعالیم طلیحه

شورش های پراکنده پس از سرکوب طلیحه

سرکوب قبایل بنی عامر

نبرد جواء و سرکوب بنی سلیم

نبرد ظفر

مسیلمه

عقاید و تعالیم مسیلمه

سجاح

جدایی مالک بن نویر از سجاع و کشته شدنش به دستور خالد

نبرد دباء و سرکوب ارتداد عمان

ارتداد بحرین

بخش ششم: جنگ های رده در یمن

چگونگی قیام اسود عنسی و فرجام کار او

تعالیم و آموزه های دینی اسود عنسی

شورش قبس بن عبدیغوث بر سر امارت

برگشت مردم حضر موت و کنده از آیین اسلام

نتیجه نهایی

فهرست منابع